از پکن 2008 تا پکن 2022؛امپراتور لباسی به تن ندارد - کتاب دینا

به گزارش کتاب دینا، آخرین باری که چین میزبان المپیک بود، در تابستان 2008، این کشور مکان بسیار متفاوتی بود.

کمتر از دو دهه پس از سرکوب اعتراضات دموکراسی خواهانه به وسیله نیروهای ارتش آزادیبخش خلق در میدان تیان آن من، چین مشتاق بود تا به جهان نشان دهد که چقدر تغییر نموده است.کشور خود را به روی روزنامه نگاران باز کرد تا آزادانه تر بدون مجوز قبلی سفر نمایند. وب سایت های بین المللی مسدود شده و در پشت فایروال بزرگ سانسور به طور موقت در دسترس قرار گرفتند. مقامات چینی که مشتاق پیروزیت این بازی ها بودند، حتی با بستن کارخانه ها و محدود کردن خودروها در جاده ها، هوای وحشتناک را تمیز کردند.

در فاصله ای از رویه مرسوم، دولت کمونیستی حتی سه منطقه اعتراضی در پارک های شهر برای تظاهرنمایندگان ایجاد کرد تا به طور قانونی تجمع نمایند، البته با تأیید قبلی پلیس. بازی های زمستانی پکن امسال هیچ شباهتی به بازی های تابستانی 2008 نخواهد داشت. این به علت تغییرات زیادی در چین در 14 سال گذشته و به ویژه از زمان به قدرت رسیدن رئیس جمهور شی جین پینگ است. در دوران شی، چین بسیار ثروتمندتر، قدرتمندتر، با اعتماد به نفس تر و تأثیرگذارتر در صحنه جهانی است. چین به رهبری شی دیگر مشتاق به رسمیت شناختن بین المللی پیروزیت و توانمندی خود نیست یا ولع تایید جهان را ندارد. در برابر سرزنش غرب نفوذ ناپذیرتر است. چین نو تحت رهبری شی، جاه طلبی خود را برای تبدیل شدن به قدرت مسلط قرن آینده و تحقیر خود را از غرب و به ویژه ایالات متحده که به عنوان یک قدرت در حال زوال دیده می گردد، پنهان نمی نماید.

اعتماد به نفس حداقل در ظاهر موجه به نظر می رسد. نموداری که به وسیله واشنگتن پست گردآوری شده و آمار چین از سال 2008 تا 2022 را نشان می دهد، اشاره ای به استدلال پشت این غرور دارد. در سال 2008، فراوری ناخالص داخلی چین 4.6 تریلیون دلار بود. امروز 18 تریلیون دلار است. چین یک اقتصاد صادرات محور بود که بیش از نیمی از جمعیت آن در منطقه ها روستایی زندگی می کردند. اینترنت در مراحل ابتدایی خود بود و هیچ آیفونی در کشور فروخته نمی شد. اکنون مصرف داخلی، نه صادرات، محرک اصلی اقتصادی است و اکثریت جمعیت شهرنشین هستند. چین بازار گسترده ای برای محصولات اپل است و شرکت های فناوری چینی مانند علی بابا و تنسنت به عنوان غول های جهانی ظاهر شده اند. چین اکنون از نظر تعداد میلیاردرها پس از آمریکا در رتبه دوم واقع شده است.

هزینه های نظامی چین نیز از 78 میلیارد دلار آمریکا در سال 2008 به بیش از 250 میلیارد دلار در حال حاضر بر حسب دلار فعلی افزایش یافته است. زمانی که بازی های المپیک تابستانی 2008 برگزار گردید، چین 73 مایل خطوط راه آهن پرسرعت داشت. امروز، این شبکه 25000 مایل است و برنامه زیرساختی بلندپروازانه کمربند و جاده آن نوید توسعه خطوط را حتی بیشتر به اروپا و آسیای جنوب شرقی می دهد.

جایی که زمانی دستور چین این بود که سرش را پایین نگه دارد و وقت بخرد، نسل نوی از دیپلمات های چینی که به نام قهرمان فیلم های اکشن چینی جنگجویان گرگ نامیده می شوند، به طور تهاجمی با هرگونه انتقاد جزئی یا انتقادی، اغلب با تندی مقابله می نمایند. صدای قاطع تر این کشور با افزایش دسترسی جهانی رسانه های بین المللی که روایت چین را به جهان مخابره می نمایند، تقویت می گردد. دیپلمات های نو چین و رسانه های دولتی آن به وسیله ارتشی از ملی گرایان جوان وطن پرست معروف به صورتی های کوچک حمایت می شوند که کاملاً در القائات حزب کمونیست چین بزرگ شده اند. وقتی کسی - یک ورزشکار آمریکایی، یک مدیر کل تیم بسکتبال، یک برند مد یا بازیگری مانند کیانو ریوز - جرأت کند درباره موضوعی که خلاف سیاست رسمی چین است صحبت کند یا توییت کند، در معرض تحریم آنلاین وخشونت از سوی ارتش ترول های اینترنتی قرار می گیرد.

غرور چین بلافاصله پس از بازی های تابستانی 2008 شروع شد، با بحران اقتصادی جهانی که سیستم های بانکی را ویران کرد و ضعف بدهی در ایالات متحده و اروپا را آشکار کرد - اما چین نسبتاً سالم از آن گریخت. زمانی که مقامات دولت اوباما (از جمله جو بایدن، معاون رئیس جمهور وقت) به چین سفر کردند و در پی یاری پکن برای تثبیت اقتصادی جهانی و نجات یورو بودند، چینی ها معمولاً با سخنرانی هایی در خصوص احتیاج آمریکا به سامان دادن به بدهی خود و محافظت از سرمایه گذاری چین در اوراق بهادار خزانه داری آمریکا از این مقامات استقبال می کردند.

در سخنرانی سال گذشته، به مناسبت صدمین سالگرد حزب کمونیست چین، شی پیغامی غیرقابل انکار فرستاد که او این دوران را جوان سازی بزرگ ملت چین می داند و هیچ کشوری نمی تواند در راه چین بایستد. شی بیان کرد: مردم چین هرگز اجازه نخواهند داد که هیچ نیروی خارجی ما را قلدری، سرکوب یا به بردگی بکشد. هر کسی که جرأت انجام این کار را داشته باشد، سرش به دیوار بزرگ فولادی که به وسیله بیش از 1.4 میلیارد چینی ساخته شده است، خواهد خورد.

احساس غرور چین و حرکت این کشور برای بازیابی عظمت تاریخی خود با همه گیری جهانی ویروس کرونا بیشتر تقویت شد. کووید-19 اولین بار در ووهان شناسایی شد، جایی که ساکنان آن در هفته های اولیه سال 2020 به طرز وحشتناکی آسیب دیدند و واکنش های اولیه برای مهار این ویروس هم نادرست بود. اما چین از آن موقع به عنوان یک نمونه پیروز برای جلوگیری از شیوع ویروس به وسیله استراتژی اغلب سختگیرانه خود با عنوان کووید صفر که بر اساس آن میلیون ها نفر در خانه های خود حبس شده و تحت تست کرونا بوده اند، شناخته شده است. همزمان با آن، کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده و بریتانیا، به نظر می رسد که مدیریت غلطی را در روبروه با این همه گیری در پیش گرفتند که منجر به ده ها هزار مرگ غیرضروری شده است.

اکنون چین میزبان بازی های المپیک زمستانی تحت پروتکل های سختگیرانه کووید است که تا حد زیادی ورزشکاران و سایر شرکت نمایندگان را از اختلاط با چینی های معمولی منزوی می نماید و آنها را از ورود به دهکده المپیک محصور منع می نماید. بازدیدنمایندگان خارجی پکن نمی توانند در شهر پرسه بزنند و آسمان خراش های آینده نگر را شگفت زده نمایند، زیرا چین احتیاجی به خودنمایی در برابر خارجی ها ندارد. برخلاف سال 2008، این بار خبری از سفرهای آزاردانه، کاهش محدودیت های فایروال بزرگ و هیچ منطقه اعتراضی مشخصی نیست، زیرا اکنون اعتراضات عملاً غیرقانونی هستند. جاییکه چین زمانی با روزنامه نگاران خارجی با احترام محتاطانه برخورد می کرد و می خواست دستاوردهای کشور را به رخ بکشد، امروز با روزنامه نگاران مانند دشمن رفتار می گردد. ویزای کتاب دینا از رسانه های بزرگی مانند نیویورک تایمز، وال استریت ژورنال و واشنگتن پست لغو شد و عملاً اخراج شدند.

آیا بازی های المپیک زمستانی 2022 پیروزیت آمیز خواهد بود؟ به احتمال زیاد اینطور است، زیرا شی دستور داده است که چنین گردد، و چین نشان داده است که می تواند شاهکارهای بزرگ و هیبت انگیزی مانند میزبانی یک رویداد ورزشی بین المللی در طول یک بیماری همه گیر انجام دهد. اما آیا این اعتماد به نفس موجه است؟ این سوال دشوارتر است. در زیر روکش قدرت در حال افزایش، نقاط فشار و عدم قطعیت هایی وجود دارد.

چین با بمب ساعتی جمعیتی روبرو است. طرح ها و مشوق های مختلف دولتی نتوانسته اند کاهش نرخ زاد و ولد را که در سال 2021 به پایین ترین حد خود رسید، معکوس نمایند. بدهی های داخلی - دولت های محلی، شرکت ها و خانواده ها - یک مشکل رو به رشد و کنترل نشده است. بخش املاک متزلزل است و زیرساخت های ساختمانی دیگر آن رشدی را که قبلاً داشت، به همراه ندارد. پافشاری چین برای چسبیدن به مشکل کووید صفر ناپایدار به نظر می رسد و اقتصاد را با مشکل روبرو می نماید و چین با کاهش شدید رشد روبرو است.

شی در امسال سومین دوره پنج ساله قدرت را شروع می نماید که نشان دهنده بازگشت به حاکمیت شخصی و قدرتمندی است که در سه دهه گذشته بخاطر ایده رهبری جمعی و ریاست دوره ای از بین رفته بود. چنین تمرکز قدرت در دستان یک نفر در گذشته بیش از ثبات به آشوب منجر شده است. برای کشوری که در اوج قدرت واقع شده است، چین به طرز قابل توجهی خشن تر بوده و حتی به کوچکترین انتقادی واکنش نشان می دهد. بنابراین انتظار یک المپیک خوب را داشته باشید، زیرا برگزاری رویدادهای بزرگ برترین کاری است که چین انجام می دهد. اما این بار به علت کووید، ناملایمات اقتصادی و سایر دام های بالقوه، بلحاظ روحیه، مضطرب تر و نامطمئن تر به نظر می رسد. چین بار دیگر تصویر یک کشور قدرتمند را به نمایش خواهد گذاشت. آنچه که شاید رهبری چین نمی خواهد جهان ببیند این است که در پشت پرده نمایش، امپراتور لباسی به تن ندارد.

مدیر مرکز مطالعات روزنامه نگاری و رسانه در دانشگاه هنگ کنگ

منبع: استراتژیست

310 310