ارتباط بین هورمون ها و استرس - کتاب دینا

به گزارش کتاب دینا، تبیان/سیستم غدد درون ریز سیستمی است که با حالات و واکنش های بدن نسبت به استرس مرتبط است. این سیستم در صورت به وجود آمدن شرایط استرس زا فعال می گردد. در نتیجه، سرعت عملکرد غدد فوق کلیوی را بالا می برد. پیامد این شرایط نیز واکنش زنجیره وار هورمون های مختلف است. کورتیزول هورمونی است که بیشترین تأثیر را روی عملکردهای بدن دارد و آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. در ادامه نگاهی به چهار هورمون که با استرس بده بستان دارند می اندازیم.

سیستم غدد درون ریز به شرایط و میزان استرس بدن و واکنش های آن بستگی دارد. شرایط استرس زا این سیستم را فعال می نماید و سپس هورمون ها تغییراتی در عملکرد بدن ایجاد می نمایند. مهم ترین هورمون های استرس شامل کورتیزول، گلوکاگون و پرولاکتین هستند. با این حال این کورتیزول است که بیشترین تغییر را در تغییر عملکردهای جسمی و روحی بدن ایجاد می نماید. از طرف دیگر هورمون های جنسی مانند استروژن، پروژسترون و تستوسترون نیز در شرایط استرس زای بدن دخالت دارند. در این مطلب بیشتر در مورد این هورمون ها صحبت می کنیم. لطفاً با ما باشید.

استرس چیست؟

استرس همان حسی است که این روزها، دمار از روزگار همه ما درآورده است. به زبان علمی استرس احساس تنش فیزیکی و روحی است که می تواند ناشی از هر موقعیت یا فکری باشد و می تواند باعث احساس اضطراب، عصبانیت و یا ناامیدی گردد. زمانی که فردی از استرس رنج می برد نه تنها تغییرات روحی روانی را تحمل می نماید بلکه تغییرات و مسائلی نیز در شرایط جسمی اش مشاهده می نماید. استرس امری روحی روانی است؛ اما مسئله ای که برای فرد استرس زا است در نهایت منجر به تغییر در فعالیت جسمی و بدنی نیز می گردد. علاوه براین، با ادامه چنین شرایطی هورمون های استرس مداخله می نمایند. بنابراین این هورمون های استرس هستند که مسئول بروز تغییرات جسمی نیز خواهند بود.

در صورت وجود استرس چه اتفاقی برای هورمون ها میافتد؟

سیستم غدد درون ریز سیستمی است که با حالات و واکنش های بدن نسبت به استرس مرتبط است. این سیستم در صورت به وجود آمدن شرایط استرس زا فعال می گردد. در نتیجه، سرعت عملکرد غدد فوق کلیوی را بالا می برد. پیامد این شرایط نیز واکنش زنجیره وار هورمون های مختلف است. کورتیزول هورمونی است که بیشترین تأثیر را روی عملکردهای بدن دارد و آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد.

در ادامه نگاهی به چهار هورمون که با استرس بده بستان دارند می اندازیم:

هورمون استرس: کورتیزول

کورتیزول مهم ترین و تأثیرگذارترین هورمون استرس است. بدن این هورمون را در شرایط اورژانسی فراوری می نماید تا ما بتوانیم با بروز واکنش سریع و مؤثر با خطرات پیش رو مقابله کنیم. در واقع زمانی که ما تحت استرس هستیم فراوری کورتیزول افزایش پیدا می نماید.

در شرایط عادی و نرمال، سلول های بدن ما 90 درصد انرژی دریافتی را برای فعالیت های متابولیکی مانند احیا و تجدید سلول ها و یا فراوری بافت های جدید صرف می نمایند. با این حال زمانی که شرایط استرس زا به وجود می آید، مغز ما دستوراتی برای آزاد کردن میزان بیشتری کورتیزول صادر می نماید. سپس این هورمون مسئول فراوری میزان بیشتری قند در خون می گردد و این کار برای ارسال هر چه بیشتر انرژی به عضلات صورت می گیرد.

با این حال زمانی که به طور مرتب در معرض استرس هستیم میزان هورمون کورتیزول نیز به طور مداوم افزایش پیدا می نماید. بنابراین ما انرژی زیادی برای آزاد کردن قند خون صرف می کنیم. درنتیجه، قند کمتری برای عملکردهای احیانماینده و همچنین فراوری بافت های تخریب شده باقی می ماند. اولین علائم میزان بالای کورتیزول در خون شامل موارد زیر است که باید به آن ها دقت بیشتری داشته باشید:

بداخلاقی

حساس شدن و تحریک پذیری روحی

خستگی دائمی

سردرد و دردهای عضلانی

تپش قلب

بی اشتهایی

مسائل گوارشی

هورمون گلوکاگون

هورمون موسوم به گلوکاگون در پانکراس یا همان لوزالمعده فراوری می گردد و کار اصلی آن سوخت و ساز کربوهیدرات ها است. در واقع عملکرد گلوکاگون برعکس انسولین است. به این ترتیب که کبد را تحریک می نماید تا زمانی که بدن به قند احتیاج دارد این ماده را آزاد کند. این مسئله در شرایط استرس زا و یا به دلیل میزان پایین قند خون بروز می نماید و این اختلال هورمونی می تواند برای افرادی که به دیابت مبتلا هستند خطرناک باشد.

پرولاکتین

پرولاکتین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز فراوری می گردد و مسئول فراوری شیر در زنان در دوران شیردهی است. با افزایش سطح پرولاکتین، هورمونی که هورمون های جنسی زنانه را سنتز می نماید، از کار می افتد. به این ترتیب زمانی که میزان بالای استرس را تجربه می کنید ممکن است تغییراتی در میل جنسی و همچنین عادت ماهانه تان ایجاد گردد.

هورمون های جنسی

زمانی که در یک دوره طولانی مدت تحت استرس باشید هورمون های جنسی نیز تحت تأثیر منفی قرار گرفته و عملکرد عادی آن ها دچار اختلال می گردد. هورمون های جنسی شامل تستوسترون، استروژن و پروژسترون است.

استرس طولانی مدت باعث فراوری هورمون هایی می گردد که می توانند تغییرات اساسی در عملکردهای مختلف بدن ما ایجاد نمایند. بنابراین گاهی بدن دچار یک چرخه معیوب می گردد

تستوسترون

هورمون تستوسترون هورمون جنسی مردانه است. این هورمون مسئول رشد ویژگی های جنسی و همچنین بروز واکنش های جنسی مردانه است. زمانی که میزان استرس بالا می رود، فراوری تستوسترون کاهش پیدا می نماید. در واقع بدن اولویت را به آزاد کردن هورمون های دیگری مانند کورتیزول می دهد که کارکرد بیشتری برای مقابله با استرس و خطر دارند. این مسئله نیز باعث بروز مسائل جنسی مانند ناتوانی جنسی، اختلالات نعوظی یا از بین رفتن میل جنسی می گردد.

استروژن

میزان بالای استرس فراوری و آزادسازی استروژن را کاهش می دهد. این مسئله نیز باعث ایجاد اختلال در عملکرد جنسی عادی در خانم ها می گردد.

پروژسترون

پروژسترون هورمونی است که توسط تخمدان ها فراوری می گردد. این هورمون مسئول تنظیم سیکل ماهانه در خانم ها است. زمانی که ترشح پروژسترون کاهش پیدا می نماید بعضی علائم ناخوشایند از جمله خستگی زیاد، افزایش وزن، سردرد، اختلال در خلق و خوی فرد و کاهش میل جنسی بروز می نماید.

حرف آخر

هورمون های استرس تأثیر زیادی بر بدن و زندگی روزمره ما دارند. استرس طولانی مدت باعث فراوری هورمون هایی می گردد که می توانند تغییرات اساسی در عملکردهای مختلف بدن ما ایجاد نمایند. بنابراین گاهی بدن دچار یک چرخه معیوب می گردد. درست است که این روزها داشتن حال خوب و کنترل استرس کار چندان آسانی به نظر نمی رسد؛ اما واقعیت این است که زندگی ادامه دارد و دیر یا زود این شرایط به انتها می رسد. بنابراین شاید بتوان با تزریق شادی و امید به خود و اطرافیان، اندکی از استرس های روزمره کاست. بهتر است هر کاری که حالتان را خوب می نماید را در برنامه روزانه تان بگنجانید. دعا و نیایش، ورزش، مدیتیشن، گوش دادن به موسیقی خوب، خواندن کتاب و خلاصه هر کاری که ذهن را برای چند دقیقه ای آرام می نماید می تواند اندکی آرامش ایجاد کند.