عکس ، اسباب بازی های شگفت انگیز چند هزار ساله! - کتاب دینا

به گزارش کتاب دینا، آیا بچه ها در باستان اسباب بازی داشته اند؟ این پرسشی است که زومیت در مقاله ای با بررسی آثار کشف شده در میان اکنشافات باستانی به آنها پرداخته است.

در این گزارش به بررسی اشیاء باستانی متفاوتی پرداخته شده که در یافته های بدست آمده از 4 هزار سال قبل تا امروز به دست آمده اند. نویسنده البته با تاکید بر اینکه بسیاری از ابزارهای بازی احتمالا از موادی تجزیه پذیر بوده اند که به مرور زمان از بین رفته اند. الیاف های پارچه ای و شاید کاغذی و رشته های باریک تر چوبی که در اثر گذر ایام از بین رفته اند. ولی باز نشانه هایی هست که احتمالا بچه ها در باستان هم وسایل بازی خاصی داشته اند. اگرچه اندازه بالای مرگ و میر بچه ها و شرایط سخت بقا سبب می شده بچه ها از همان دوران کودکی درگیر یادگیری شیوه های زندگی بزرگسال برای بقاء باشند اما نشانه هایی در تمدن های مختلف از روم یا یونان باستان تا بابلی ها و ایلامی ها این حقیقت را که بسیاری از این آثار به جا مانده می توانند وسایل بازی بچه ها باشند را رد نمی کند. در بخشی از این مقاله می خوانید:

قدمت کهن ترین اسباب بازی های جهان به هزاران سال پیش بازمی شود؛ اما هنوز مشخص نیست بچه ها جهانی باستان چگونه با این اسباب بازی ها بازی می کردند.

زدیک به دو دهه از زمان حفاری منطقه تل جمه از طریق باستان شناسی به نام گاس وان بیک می گذرد. این منطقه در حدود 3800 تا 2200 سال قبل، اقامتگاه آشوریان بود. وان بیک اشیای زیادی را در این منطقه کشف کرد به طوری که نزدیک به 40 سال طول کشید تا موزه اسمیتسونین تمام آن ها را دسته بندی کند. این اشیا عبارت اند از: سکه ها، تکه جواهرات، طلسم ها و اندازه زیادی کوزه سفالی.

یکی از اکتشاف های این مجموعه با بقیه متفاوت بود: 17 دیسک کوچک گرد که برخی از آن ها از گچ و برخی دیگر از سنگ ساخته شده بودند، اما اغلب نمونه های بازیافتی تکه های سفال بودند و دو سوراخ در مرکز داشتند.

وان بیک اولین باستان شناسی نبود که اشیای این چنینی را کشف می کرد و آخرین نفر هم نبود. این اشیا در نقاط مختلف ژاپن، مصر، هند و آمریکا کشف شدند. برای مثال سه شیء با این مشخصات در شهر نیویورک و مقر ارتش بریتانیا در حین جنگ استقلال آمریکا کشف شدند. اشیای دیگری هم با قدمت 4000 سال در نقاط دیگر کشف شدند. به باور برخی باستان شناس ها این اشیا دکمه و به عقیده برخی دیگر وزنه های نساجی، کوزه های سوراخ دار یا اشیای ساده متفرقه بودند؛ اما این اشیا تداعی کننده چیز دیگری برای وان بیک بودند. او می گوید:

به یاد می آورم در سال های کودکی با اشیای مشابهی بازی می کردم. رشته های نخی که از سوراخ رد شدند و سپس رشته را می کشیدیم و دیسک ها می چرخیدند. او این اشیا را با نام دوران کودکیش یعنی وزوز می شناسد.

با اینکه تعدادی از پژوهشگرهای اولیه این اشیا را اسباب بازی می دانستند، پژوهشگرهای دیگر در این مورد شک داشتند؛ زیرا صرفاً تکیه بر خاطرات کودکی و نسبت دادن تجربه کنونی به تمدنی در گذشته های دور حتی در بهترین حالت هم روشی غیرآکادمیک به نظر می رسد. راز اسباب بازی های باستانی مثل وزوز تنها یکی از چندین معماهای باستانی مربوط به بازی بچه ها است و بسیاری از نواقص پژوهشی را آشکار می کند. می دانیم در گذشته هم بچه ها بازی می کردند. همچنین می دانیم اغلب اوقات با اشیا بازی می کردند؛ اما پرسش های دیگری باقی می مانند مثلا با چه اشیایی و چگونه بازی می کردند؟ پاسخ به این پرسش ها بسیار سخت است.

اما درک چگونگی بازی بچه ها اهمیت زیادی دارد و سال ها موضوع بسیاری از بحث ها بوده است. کودکی برای نسل های گذشته دقیقاً چه معنای داشت؟ آیا اصلاً معنایی داشت؟ فیلیپ آریس، مورخ آماتور فرانسوی در دهه 1960 این نظریه را ارائه کرد: در اغلب دوره های تاریخی، مرگ و میر بچه ها به قدری زیاد بود که والدین تمایلی به سرمایه گذاری بر احساسات یا متعلقات بچه هاشان نداشتند درنتیجه با بچه ها خود مانند بزرگسالان کوچک رفتار می کردند. همین مسئله به بازی هم تعمیم داده می شود. آریس می نویسد پس از سن نوزادی، بچه ها دیگر اسباب بازی یا بازی های مخصوص به خود را نداشتند؛ بلکه با اشیای متعلق به بزرگسالان بازی می کردند.

در بقایای به جا مانده از روم و یونان باستان در کنار بچه ها اسباب بازی هایی هست که البته نمی توان تشخیص داد این نمادها ، بخشی از آیین مذهبی بوده اند یا اسباب بازی هایی که مخصوص این بچه ها بوده اند.

4141