نقد فیلم شیطان تمام وقت؛ مواجهه ای کلیشه ای با شرارت - کتاب دینا

به گزارش کتاب دینا، فیلم سینمایی شیطان تمام وقت (The Devil All the Time) تریلری روان شناختی ساخته آنتونیو کامپوس است که اواخر شهریور امسال از شبکه نتفلیکس پخش شد اما چندان توجه منتقدان را به خود جلب نکرد.

شیطان تمام وقت اقتباسی است از رمانی به همین نام نوشته دونالد ری پولاک و داستان آن از سرانجام جنگ جهانی دوم تا شروع جنگ ویتنام در ایالت اوهایو در طول دو دهه زمانی در جریان است.

شخصیت اصلی داستان فیلم آروین راسل است که از کودکی تا بزرگسالی در معرض وقایعی ناخوشایند قرار گرفته است اما کوشش می نماید در مقابل این رویدادهای تلخ و شیطانی واکنش نشان دهد.

یک گوتیک جنوبی متوسط

شیطان تمام وقت را می توان در یک تقسیم بندی دیگر میان آثار گوتیک جنوبی (Southern Gothic) قرار داد؛ مجموعه مشخصی از محصولات ادبی و سینمایی که در جنوب آمریکا جریان دارند و شخصیت هایی را نمایش می دهند که در شرایطی عجیب و غریب قرار گرفته اند، وقایعی شیطانی را تجربه می نمایند یا درگیر خشونت و جنایت شده اند. این آثار در بستر فرهنگ مناطق جنوبی آمریکا پس از جنگ داخلی شکل گرفتند. فقر و کشمکش های تلخی که در زمینه برده داری در این مناطق رخ داد به تشدید نژادپرستی، افزایش خشونت و افراطی گری های مذهبی منجر شد.

وقتی در ابتدا الن گلاسکو یکی از زنان نویسنده مشهور آمریکایی از عبارت گوتیک جنوبی استفاده کرد به نویسندگان دیگری همچون ارسکین کالدول و ویلیام فاکنر اشاره داشت؛ نویسندگانی که آثارشان از نظر او به این مکتب تعلق داشتند و با نوعی خشونت بی هدف و کابوس های وحشتناک همراه بودند.

عبارت گوتیک جنوبی در ابتدا بار منفی داشت اما در سال های بعد به عنوان یک گونه از آثار ادبی و سینمایی در آمریکا شناخته شد. چنان که اشاره شد عموما در این آثار با وقایعی عجیب، ارزش های فرهنگی مناطق جنوبی آمریکا برجسته می شوند اما برخلاف ژانر گوتیک، استفاده از عناصر گوتیک در این گونه، تنها برای ایجاد تعلیق نیست بلکه به دنبال بیان مسائل اجتماعی و آشکارکردن ویژگی های فرهنگی به کار می رود.

شاید این نقطه بهترین جا برای ورود به بحث درباره فیلم سینمایی شیطان تمام وقت باشد؛ اثری که از عناصر وحشت زا و مرموز بهره می برد اما در بیان مسائل بزرگتری که به دنبال آن است چندان پیروز به نظر نمی رسد. مجموعه نقدهایی که درباره این فیلم در وب سایت راتن تومیتوز جمع آوری شده است رضایت 64 درصدی منتقدان را نسبت به این اثر سینمایی نشان می دهند. این درصد رضایت از مجموع 185 نقد به دست آمده که 119 نقد مثبت و 66 نقد منفی بوده است.

در وب سایت متاکریتیک هم 38 نقد درباره فیلم شیطان تمام وقت جمع آوری شده است که با 16 نقد مثبت، 19 نقد میانه و 3 نقد منفی نمره متای کاملا متوسط 55 را برای فیلم رقم زده است.

در میان نقدهای فیلم به ضعف فیلم نامه، کوشش برای جبران نواقص بیان سینمایی با صدای راوی (تعریف کردن به جای نمایش دادن) و ضعف شخصیت پردازی ها اشاره شده است.

در ادامه مروری خواهیم داشت بر برخی نقدهای منتشرشده درباره فیلم سینمایی شیطان تمام وقت.

گزیده نقدها و آنالیز های فیلم شیطان تمام وقت

هالیوود ریپورتر / جان دی فور

امتیاز: 70 از 100

فیلم که در دهه های 1950 و 1960 در دو منطقه روستایی جریان دارد در مقایسه با بسیاری از آثار پیشین این ژانر به شکلی کمتر واضح و نمایشگرانه ایمان و خشونت را به یکدیگر گره می زند.

البته با این حال ساختار فیلم گاهی اوقات فاقد تأثیرگذاری حداکثری است. این اثر شوم و ترسناک به مرور زمان درگیرنماینده تر می گردد و از بازیگران توانمندش به خوبی بهره برداری می نماید.

در کنار بازی های قدرتمند که بین همه عوامل مشهود است باید موسیقی فیلم را هم تحسین کرد که اجازه می دهد فیلم شیطان تمام وقت ریشه های روستایی خود را به خوبی آشکار کند.

گاردین / پیتر بردشاو

امتیاز: 60 از 100

در سراسر فیلم با داستانی ترسناک روبرو می شویم که مملو از عناصر عجیب و غریب و افراد ناخوشایند است. فیلم با کیفیت خوبی فراوری و با اعتمادبه نفس ساخته شده است و بازی رابرت پتینسون به شکل ویژه ای در آن قابل باور از آب درآمده است.

با این حال فیلم نوعی بی معنایی کلی دارد که شاید مربوط به لحن آن باشد؛ مسئله ای که در یک اثر مشابه دیگر می توانست با استفاده از شوخ طبعی به عنوان عنصری متضاد با خشونت به کار رفته در فیلم، حل گردد. با این وجود قطعا باید گفت که فیلم تأثیر خود را روی مخاطب می گذارد.

ایندی وایر / رایان لاتانزیو

امتیاز: 42 از 100

دلیل خاصی وجود ندارد که بخواهیم به هیچ یک از شخصیت های فیلم شیطان تمام وقت ساخته آنتونیو کامپوس اهمیت بدهیم؛ فیلمی ناخوشایند و متورم که یک گروه بازیگری جذاب را به نابودی می کشاند. در حالی که ستاره هایی چون تام هالند و رابرت پتینسون با اشتیاق کوشش می نمایند بهترین عملکردشان را ظرف 2 ساعت و 30 دقیقه برای احیاکردن جسد فیلم به خرج دهند اما فیلم از همان شروع اثری مرده است.

فیلم شیطان تمام وقت آن قدر شخصیت های متعددی دارد که در نهایت به اثری غیرمنسجم و کسالت آور تبدیل می گردد. یک مداقه خشن اما بی روح در رابطه با ایمان که به نقطه ای آزاردهنده می رسد.

حتی اگر تعمدی باشد باید گفت به ندرت ممکن است در یک فیلم مجموعه بازیگرانی به این زیبایی تا این حد زشت و زننده به نظر برسند.

داستان فرعی فیلم هم دست کم روی کاغذ بسیار ترسناک و پرمحتوا است و در رمان پولاک (رمانی که فیلم از روی آن اقتباس شده) داستانی به شدت وحشتناک است که به تنهایی برای پرکردن یک فیلم جذابیت کافی دارد. پهن کردن بساط پیک نیک، نور روز و شکل طراحی صدا هنگام قتل های برنامه ریزی شده نشان می دهد که قرار بوده چیزی شبیه صحنه هایی را ببینیم که در صحنه های قتل فیلم زودیاک دیوید فینچر مشابهش را دیده بودیم. اما در این فیلم با پیشرفت قصه و رسیدن از هر قتل به قتل بعدی به جای جیغ زدن، خمیازه می کشیم و بی صبرانه منتظریم که نقشه ناامیدنماینده این زوج قاتل زودتر به سرانجام راه برسد.

اسکرین دیلی / تیم گریرسون

امتیاز: 40 از 100

آنتونیو کامپوس کارگردان فیلم، ما را با جهانی آشنا می نماید که در آن قتل، خشونت و خودکشی اموری عادی در نظر گرفته می شوند اما پیروز نمی گردد در حوزه این موضوع تیره و غم انگیز حرف جدیدی برای گفتن داشته باشد.

شیطان تمام وقت از مجموعه بازیگران شناخته شده ای همچون تام هالند و رابرت پتینسون بهره می برد. از نظر لحن فیلم ممکن است در ذهن مخاطب شباهت هایی با جایی برای پیرمردها نیست ایجاد کند اما لحن غم انگیز و واکنش های نه چندان مثبت منتقدان، مخاطبان احتمالی فیلم را محدود خواهد نمود.

متأسفانه فیلم تصنعی و از خود راضی به نظر می رسد. گرچه فیلم برداری باشکوهی دارد که با پیروزیت محیط های جنگلی را با شکوهی رازآلود نمایش می دهد اما فیلم با لجبازی از جذب مخاطب طفره می رود و ما را با تعدادی انسان ویران شده که اساسا قانع نماینده و باورپذیر نیستند تنها می گذارد.

به نظر قطعی می رسد که کامپوس قصد داشته نسبت به تمایلات بی رحمانه و پرخاشگرانه مردم آمریکا نقدها خود را بیان کند؛ اتفاقی نیست که فیلم با جنگ جهانی دوم شروع و با جنگ ویتنام به سرانجام می رسد؛ دو سمبلی که به ترتیب بیانگر پیروزی و تحقیر کشور آمریکا است.

در این فضا جنسیت زدگی و تعصب مذهبی همه جا را فراگرفته و مردم ترجیح می دهند به جای درگیرشدن با جامعه ای واپسگرا گلیم خودشان را از آب بیرون بکشند اما به نظر می رسد کامپوس نمی داند چطور می تواند از این مشاهدات کلیشه ای فراتر برود و به بیان عمیق تری برسد.

ورایتی / اوون گلیبرمن

امتیاز: 40 از 100

می توان این فیلم را به عنوان یک نمونه در کلاس های آموزش سینما تدریس کرد چرا که مثالی است دقیق از اینکه گفتن به جای نشان دادن چطور می توان مخاطب را کرخت و بی حس کند. در واقع کامپوس چنان احترامی برای رمان قائل است که به جای دراماتیزه کردن آن، فقط با تصاویر رمان را توضیح می دهد.

شخصیت های خشن تمام فیلم را به اشغال خود درآورده اند اما این فقط ویترین ماجرا است چرا که در نهایت آروین (با بازی تام هالند)، یک مرد جوان که از نظر درونی انسان خوبی است به همه گناه کاران نشان می دهد که ماجرا واقعا از چه قرار است. با این حال هرگز در طول فیلم حس نمی کنید که کارگردان سفر معنوی این جوان را در جهت رستگاری جدی گرفته باشد.

شیطان تمام وقت رفتارهای بد زیادی را نشان مان می دهد اما واقعا علاقه ای ندارد که انگیزه های شخصیت های منفی اش را هم آنالیز کند و بدون این وارسی و کنجکاوی فیلم فقط مجموعه ای است از درس های خوب برای بچه مدرسه ای ها: یک فیلم نوار که می خواهد به جنگ تاریکی برود.

تایم / استفانی زاخارک

امتیاز: 30 از 100

در اغلب بخش های فیلم شیطان تمام وقت با مجموعه ای از انسان های شرور طرفیم که دست به اقدامات وحشتناک می زنند؛ آن هم کاملا بی دلیل، شاید فقط برای اینکه ثابت نمایند انسان می تواند تا چه میزان موجود بدبخت و بیچاره ای باشد.

قالب فیلم یک گوتیک جنوبی محض است اما بدون ظرافت نمونه های درجه یک این ژانر همچون داستان های فلانری اوکانر و ویلیام فاکنر.

فیلم صحنه های خشونت بار متعددی دارد از جمله چاقوزدن به گردن، دعواهای خونین و تصویر به صلیب کشیدن و مثله کردن یک سرباز کم و بیش مرده. اما کامپوس کارگردان فیلم قادر نیست هیچ معنایی را روی این صحنه ها سوار کند.

کارگردان سعی نموده از روشی که حالا تا حد زیادی یک حقه کلاسیک به حساب می آید و در فیلم های لینچ و تارانتینو به کار می رود بهره ببرد و در پس زمینه خشونت، از آهنگ های پاپی استفاده کند که با فضای شرارت آمیز اثر کاملا متناقض اند؛ منتها درست وقتی که فکر می کنید این حرکت برای بار آخر در فیلم به کار می رود دوباره و دوباره از آن استفاده می گردد.

هیچ چیزی در فیلم شیطان تمام وقت واجد معنایی عمیق نیست. سخت است که به شخصیت های خوب فیلم اهمیت بدهیم و درگیرشان شویم چرا که بیش از حد کسالت بارند و اهمیت دادن به شخصیت های بد فیلم هم ناممکن است، چون آن ها هم فقط حضور دارند تا به ما درباره بی اعتباری نوع بشر درسی داده باشند.

در میان مجموعه ای از بازیگران قابل اعتنا فقط هالند و رایلی کیو پیروز می شوند حدی از احساسات واقعی را درون شخصیت شان جاری سازند.

رابرت پتینسون که به شکل کلی یکی از بازیگران جوان فوق العاده صنعت سینمای آمریکا است بدون اینکه قادر باشد هیچ انرژی بیشتری به فیلم وارد کند تنها ردی لزج از خود به جا می گذارد.

• نگاهی به سه فیلم سینمایی تام هالند در سال 2021