کمیته محتوایی حلقه وصل برنامه های هفته کتاب است - کتاب دینا

به گزارش کتاب دینا، خبرنگاران ، بیست و هشتمین دوره هفته کتاب دو ویژگی دارد؛ نخست اینکه از سوی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، یعنی موسسه ادغام شده معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می گردد؛ دوم اینکه متاثر از پیوست کرونایی برنامه ریزی شده است.

ویژگی نخست موجب شده تا ظرفیت های مادی و معنوی برای برگزاری بهتر این رویداد ملی، یکپارچه گردد و باید تشکیل کمیته محتوایی هفته کتاب را یکی از تصمیمات موثر برای برنامه ریزی دقیق تر با هدف تاثیر گذاری بیشتر برنامه های این هفته دانست.

به گفته سید سعید میر محمدصادق، مدیر کمیته محتوایی هفته کتاب، تشکیل این کمیته، نشان دهنده کوشش برای عملیاتی شدن اسناد بالادستی حوزه فرهنگ در قالب برنامه ریزی های هفته کتاب است. چهار رویکرد جدید ظرفیت محوی، ژرف محوری اشتراک سازی و گفتمان سازی از نتایج تشکیل کمیته محتوایی است.

یکی از اقدامات قابل توجه در برگزاری بیست وهشتمین دوره هفته کتاب، تشکیل کمیته محتوایی است. دلیل شکل گیری و وظایف این کمیته چیست؟

کمیته محتوایی هفته کتاب، به عنوان حلقه وصل و نظم دهنده برنامه های هفته کتاب است. تشکیل این کمیته را نمی توان به عنوان نخستین تجربه هفته کتاب دانست، چراکه قطعا در ادوار گذشته، بخشی از برنامه ریزی های هفته کتاب به محتوا نیز توجه می شده اما در دوره بیست وهشتم، تشکیل کمیته محتوایی به طور مستقل، نشان دهنده کوشش برای عملیاتی شدن اسناد بالادستی حوزه فرهنگ در قالب برنامه ریزی های هفته کتاب است؛ بنابراین کوشش شده، برنامه های هفته کتاب با هدف غنای بیشتر، با کلان برنامه های فرهنگی و اسناد بالادستی کشور از جمله، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، بیانیه اقتصاد مقاومتی، کلان برنامه های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مصوبات کتاب محور شورای عالی انقلاب فرهنگی، تحلیل و منطبق گردد؛ از جمله اقدامات این کمیته آنالیز روینمودهای موضوعی روزهای هفته کتاب است که براساس اسناد بالادستی فرهنگی کشور، آنالیز، تعیین و تعریف شده است؛ البته با توجه به شرایط کرونایی همچون سال های گذشته روزهای هفته را نام گذاری نکردیم، بلکه 7 رویکرد تعریف شده است که بر آن اساس نهاد های فرهنگی در سراسر کشور با توجه به برنامه هایی که در نظر دارند در روزهای هفته کتاب، ضمن توجه به شرایط کرونایی، برنامه های خود را اجرا نمایند.

با توجه به تشکیل کمیته محتوایی هفته کتاب، امکان رد برنامه ای وجود دارد؟

برنامه ای تعطیل نمی گردد، مگر اینکه از نظر زمانی امکان اجرای آن وجود نداشته باشد؛ به این معنا که برنامه پیشنهادی به دلیل گستردگی و تاثیر گذاری در هفته کتاب، چندان ملموس نباشد. نباید فراموش کنیم هفته کتاب نتیجه محور است؛ برنامه هایی که با بودجه هفته کتاب برگزار می گردد، باید اهداف اصلی مبتنی بر اسناد بالادستی را محقق کند و نتیجه گرا باشد؛ علاوه براین موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، هماهنگ نماینده برنامه ادارت کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مراکز استان ها است. سعی ما بر این است که در کمیته محتوایی از هیجان پرهیز کنیم تا بتوانیم براساس فکر، برنامه ریزی بهتری انجام دهیم.

نتیجه گرا بودن برنامه های هفته کتاب به چه معناست؟

به این معنا که برنامه ها، دستاورد داشته باشد تا امکان برنامه ریزی های آینده براساس آن ها فراهم باشد.

در مجموع چند برنامه از سوی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها ارسال شده است؟

براساس آخرین گزارش معاونت اقتصاد و فرهنگ موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، مشارکت مراکز استا ن ها حداکثری بوده است.

از دیگر رویکر های کمیته محتوایی هفته کتاب سال جاری بفرمایید.

هفته کتاب سال جاری دارای چهار شاخصه است. نخست ظرفیت محوی و با این هدف تعریف شده، تا امور هفته کتاب، برعهده مجری نباشد و بر همین اساس بتوانیم از ظرفیت همه نهاد ها و سازمان ها استفاده کنیم؛ به عبارت دیگر، مجری هفته کتاب علاوه بر شناسایی ظرفیت این نهاد ها، کوشش می نماید با همفکری و مشورت ظرفیت ها را در حوزه کتاب، به مزیت تبدیل کند؛ شاخصه وظیفه محوری به معنای تحمیل برنامه ای به نهاد و یا سازمان ها نیست بلکه به معنای شناسایی و نمایش ظرفیت های کمتر شناخته شده درعرصه عمومی است تا در سایر روز های سال نیز تداوم داشته باشد.

دیگر رویکرد کلان در هفته کتاب سال جاری ژرف محوری است؛ بنابراین در دو حوزه فراوری محتوا و همچنین اجرا، می خواهیم میزان تاثیر گذاری برنامه ها را آنالیز کنیم و براساس محتواهای فراوری شده، برنامه ریزی های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت را انجام دهیم.

به نظر می رسد آنالیز و ارزیابی برنامه های هفته کتاب با رویکرد ژرف محوری نیازمند طرح مطالعاتی است؛ روش کمیته محتوایی برای دسترسی به میزان تاثیر گذاری چگونه است؟

کوشش می کنیم با دریافت گزارش برنامه سازمان ها و نهاد های مشارکت نماینده و با همکاری اصحاب رسانه، از انعکاس صِرف اخبار عبور کنیم و به مرحله آنالیز و تحلیل برنامه ها برسیم؛ بنابراین در کمیته محتوایی هفته کتاب، کوشش می گردد تا ظرفیت های ناشناخته نهاد ها و سازمان ها شناسایی و محتوای برنامه های آنان تقویت گردد.

تحلیل برنامه های هفته کتاب با مشارکت اصحاب رسانه با این استدلال که کتاب دینا در میدان اجرا حضور دارند قابل توجه است اما به نظر می رسد، پیوست کرونا مانع از تحلیل دقیق گردد چراکه پیش بینی می گردد بعضی نهاد ها از این پیوست، برای کوچک و یا محدود کردن برنامه های خود استفاده نمایند؛ این طور نیست؟

برنامه ها کوچک نمی گردد؛ سازمان ها حتی اگر یک برنامه را پیش بینی نموده باشند به مجری هفته کتاب اعلام می نمایند. درباره تاثیر گذاری کرونا هم این نکته لازم است که شیوع ویروس کرونا زمینه ای را فراهم نموده تا از سایر ظرفیت ها استفاده کنیم؛ هرچند محدودیت هایی از قبیل ممنوعیت تجمع وجود دارد اما رویکرد ژرف محوری در همین شرایط هم حفظ خواهد شد.

مجری برنامه های هفته کتاب با رویکرد ژرف محوری کوشش می نماید، برنامه های این هفته، براساس اسناد بالادستی حوزه فرهنگ، عمیق و در برنامه ریزی های آینده نیز موثر باشد. ژرف محوری یعنی فراوری محتوای جدید با توجه به دستاورد های هفته کتاب که برای همه دستگاه های فرهنگی و حتی دانشجویان، پژوهشگران و صاحب نظران و برنامه نویسان کاربردی است.

درباره سومین رویکرد بفرمایید.

گفتمان سازی سومین رویکرد کلان هفته کتاب سال جاری است که با توجه به محدودیت های ناشی از شیوع ویروس کرونا و توقف برنامه های ثابت این هفته، اعم از افتتاح کتابخانه ها و یا رونمایی کتاب، تعریف شده است. سال جاری با شاخصه گفتمان سازی، مسائل مبتلابه حوزه کتاب با برگزاری نشست های تخصصی، در دانش های مختلف به ویژه میان رشته ای پیگیری می گردد. مسائلی مانند پدیدآور، نشر و کتاب فروشی.

پیوند مسائل مبتلابه حوزه کتاب با دانش های دیگر چگونه به گفتمان سازی منجر خواهد شد؟ به عنوان مثال مقوله فراوری کتاب با چه دانشی قرار است پیونده داده گردد؟

به عنوان مثال، اگر موضوع نقش زنان در فراوری کتاب و یا ترویج کتابخوانی را به عنوان مساله مبتلابه حوزه نشر بدانیم برای ایجاد گفتمان سازی، باید به نقش هایی مانند زنان پدید آور، زنان ناشر، زنان کتاب فروش و زن مروج کتابخوانی نگاه کنیم. بعد از شناسایی مسائل مبتلابه، نقش متخصصان شاخه های میان رشته ای، برای گفتمان سازی تعیین می گردد. این متخصصان هستند که می گویند، چطور می توان زنان را برای ترویج کتابخوانی تشویق کرد. در گفتمان سازی در پی فراوری ادبیات فراگیر با قابلیت برنامه ریزی برای آینده هستیم و البته به آسیب شناسی هم توجه داریم. گفتمان سازی از بیان مباحث کلی عبور می نماید و به ایجاد و تقویت ظرفیت ها می پردازد.

چهارمین رویکرد چیست؟

اشتراک سازی چهارمین رویکرد کمیته محتوایی است. مبنای این رویکرد تاکید بر توجه به مشارکت همه نهاد ها از سراسر کشور برای برگزاری برنامه های هفته کتاب است.

به نظر می رسد رویکرد چهارم ارتباط معنایی نزدیکی با رویکرد اول دارد؛ این طور نیست؟

بله؛ در ظرفیت محوری، کمیته محتوایی ظرفیت نهاد ها و سازمان ها را شناسایی و تقویت می نماید و در گام بعدی یعنی اشتراک سازی علاوه براینکه از ظرفیت های مشارکت نماینده ها استفاده می گردد، برنامه ها نیز به اشتراک گذاشته می گردد. در این راستا از توان انجمن های علمی و صنوف مرتبط با حوزه کتاب نیز یاری گرفته شده و نشست های تخصصی براساس کلان برنامه های فرهنگی، طراحی شده است. کارگاه آموزشی و یا رونمایی از کتاب در هفته کتاب سال جاری نخواهیم داشت بلکه برنامه های سرای اهل قلم، گفت و گو محور است. در جریان این گفت و گو ها، راه چاره های ارتقاء این حوزه آنالیز، مسائل، راهکار ها و آسیب ها، شناسایی می گردد. برگزاری نشست های تخصصی، هفته کتاب را پربارخواهد کرد چراکه ظرفیت نهفته نهاد های فرهنگی کشف و پیشنهادات برای استفاده در برنامه ریزی ها آینده مطرح خواهد شد.